บทที่ 6: การตัดสินใจเชิงกลยุทธ์
เราได้เดินทางมาถึงหัวใจสำคัญของการวางกลยุทธ์ นั่นคือ การตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ (Strategic Decision Making) หลังจากที่เราได้วิเคราะห์สถานการณ์อย่างรอบด้านและทำความเข้าใจเครื่องมือต่างๆ แล้ว ถึงเวลาที่เราจะต้องเลือกเส้นทางที่ดีที่สุด ท่ามกลางทางเลือกมากมายและภายใต้ความไม่แน่นอน การตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ที่เฉียบคมคือสิ่งที่แยกองค์กรที่ประสบความสำเร็จออกจากองค์กรที่หยุดนิ่ง
การตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ไม่ใช่แค่การเลือกทางใดทางหนึ่ง แต่มันคือกระบวนการที่ต้องอาศัยการวิเคราะห์อย่างรอบคอบ การประเมินความเสี่ยงและโอกาสอย่างชาญฉลาด และความกล้าหาญในการเลือกสิ่งที่เชื่อว่าจะนำพาองค์กรไปสู่ชัยชนะในระยะยาว
หลักการตัดสินใจภายใต้ความไม่แน่นอน
โลกธุรกิจเต็มไปด้วยความไม่แน่นอนที่ไม่อาจคาดเดาได้ทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงของตลาด, เทคโนโลยีใหม่ๆ ที่เกิดขึ้น, หรือแม้แต่ภาวะเศรษฐกิจโลก ดังนั้น การตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ที่ดีจึงต้องคำนึงถึงหลักการเหล่านี้:
ยอมรับความไม่แน่นอน: แทนที่จะพยายามคาดการณ์ทุกอย่างอย่างแม่นยำ ให้ยอมรับว่าอนาคตไม่แน่นอน และเตรียมพร้อมที่จะปรับตัว เราไม่ได้มองหา "คำตอบที่สมบูรณ์แบบ" แต่คือ "คำตอบที่ดีที่สุดภายใต้สถานการณ์ปัจจุบัน"
รวบรวมข้อมูลให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้: แม้จะมีความไม่แน่นอน แต่ข้อมูลยังคงเป็นสิ่งสำคัญ ใช้ข้อมูลจากการวิเคราะห์ PESTEL, SWOT, และเครื่องมืออื่นๆ เพื่อประกอบการตัดสินใจ
คิดแบบสถานการณ์สมมติ (Scenario Thinking): อย่างที่ได้กล่าวไปในบทที่ 5 การใช้ Scenario Planning ช่วยให้เราพิจารณาผลลัพธ์ของกลยุทธ์ภายใต้สถานการณ์ที่แตกต่างกัน ทำให้เราเตรียมแผนสำรองและมีความยืดหยุ่นมากขึ้น
ความคล่องตัว (Agility): ตัดสินใจโดยเผื่อพื้นที่สำหรับการปรับเปลี่ยนในอนาคต กลยุทธ์ไม่ใช่ข้อตกลงที่ตายตัว แต่เป็นสิ่งที่มีชีวิตที่ต้องปรับเปลี่ยนได้
การตัดสินใจจากหลักฐาน (Evidence-Based Decision Making): ใช้ข้อมูลและข้อเท็จจริงมากกว่าอคติหรือความรู้สึกส่วนตัว
การประเมินความเสี่ยงและโอกาส
ทุกกลยุทธ์ย่อมมาพร้อมกับความเสี่ยงและโอกาส การประเมินสิ่งเหล่านี้อย่างรอบคอบเป็นสิ่งจำเป็น:
ระบุความเสี่ยง (Identify Risks): อะไรคือสิ่งผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้น? เช่น ความเสี่ยงทางการเงิน, ความเสี่ยงด้านชื่อเสียง, ความเสี่ยงด้านปฏิบัติการ, ความเสี่ยงจากการแข่งขัน, ความเสี่ยงด้านกฎหมาย
ประเมินผลกระทบและความน่าจะเป็น (Assess Impact and Probability): หากความเสี่ยงเกิดขึ้น จะสร้างความเสียหายมากน้อยแค่ไหน? และมีโอกาสมากแค่ไหนที่จะเกิดขึ้น? การประเมินนี้มักจะใช้ตารางความเสี่ยง (Risk Matrix) เพื่อจัดลำดับความสำคัญ
วางแผนการลดความเสี่ยง (Mitigation Plan): เราจะทำอย่างไรเพื่อลดโอกาสที่ความเสี่ยงจะเกิดขึ้น หรือลดผลกระทบหากเกิดขึ้น?
ระบุโอกาส (Identify Opportunities): อะไรคือสิ่งดีๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากกลยุทธ์นี้? โอกาสในการเติบโต, โอกาสในการสร้างนวัตกรรม, โอกาสในการขยายตลาด
ประเมินศักยภาพของโอกาส (Assess Opportunity Potential): โอกาสนั้นมีมูลค่ามากน้อยแค่ไหน? และเรามีทรัพยากรและความสามารถที่จะคว้าโอกาสนั้นได้หรือไม่?
การทำความเข้าใจความเสี่ยงและโอกาสอย่างถ่องแท้จะช่วยให้เราตัดสินใจได้อย่างมั่นใจมากขึ้น และพร้อมรับมือกับสิ่งที่จะตามมา
การสร้างทางเลือกและการเลือกกลยุทธ์ที่ดีที่สุด
นี่คือขั้นตอนที่สำคัญที่สุดของการตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ คือการสร้างและคัดเลือกทางเลือก:
สร้างทางเลือกเชิงกลยุทธ์ (Generate Strategic Alternatives): จากข้อมูลการวิเคราะห์สถานการณ์และประเภทของกลยุทธ์ที่เราได้เรียนรู้ ลองระดมสมองเพื่อสร้างทางเลือกที่เป็นไปได้หลายๆ ทาง แต่ละทางเลือกควรมีเหตุผลรองรับที่ชัดเจนและสอดคล้องกับวิสัยทัศน์และพันธกิจ
ตัวอย่าง: หากเป็นบริษัทเทคโนโลยี อาจมีทางเลือก เช่น "เน้นการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ที่เป็นนวัตกรรมล้ำหน้า", "เน้นการขยายฐานลูกค้าในตลาดเดิมด้วยราคาที่แข่งขันได้", "เข้าซื้อกิจการสตาร์ทอัพที่มีเทคโนโลยีเสริม"
ประเมินแต่ละทางเลือก (Evaluate Each Alternative): ใช้เกณฑ์ที่ชัดเจนในการประเมินทางเลือกแต่ละทาง เกณฑ์เหล่านี้ควรเชื่อมโยงกับเป้าหมายขององค์กรและผลลัพธ์ที่ต้องการ เช่น:
ความเหมาะสม (Suitability): กลยุทธ์นี้สอดคล้องกับสถานการณ์ภายในและภายนอกหรือไม่?
ความเป็นไปได้ (Feasibility): เรามีทรัพยากรและความสามารถเพียงพอที่จะนำกลยุทธ์นี้ไปปฏิบัติหรือไม่? (เงินทุน, บุคลากร, เทคโนโลยี)
การยอมรับ (Acceptability): ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลัก (พนักงาน, ผู้บริหาร, ผู้ถือหุ้น, ลูกค้า) ยอมรับกลยุทธ์นี้หรือไม่?
ผลตอบแทนที่คาดว่าจะได้รับ (Expected Returns): กลยุทธ์นี้จะสร้างผลตอบแทนทางการเงินและไม่ใช่การเงินได้มากน้อยแค่ไหน?
ความเสี่ยง (Risk): มีความเสี่ยงอะไรบ้าง และเราสามารถจัดการได้หรือไม่?
เลือกกลยุทธ์ที่ดีที่สุด (Select the Best Strategy): หลังจากประเมินอย่างละเอียดแล้ว ให้เลือกกลยุทธ์ที่เชื่อว่าจะนำไปสู่เป้าหมายขององค์กรได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด โดยคำนึงถึงทั้งโอกาสในการสร้างคุณค่าและความสามารถในการจัดการความเสี่ยง
สิ่งที่ควรพิจารณาในการเลือก:
ความสอดคล้อง (Alignment): กลยุทธ์ที่เลือกสอดคล้องกับวิสัยทัศน์ พันธกิจ และค่านิยมหลักขององค์กรหรือไม่?
ความแตกต่าง (Differentiation): กลยุทธ์นี้ช่วยให้เราโดดเด่นจากคู่แข่งได้หรือไม่?
ความยืดหยุ่น (Flexibility): กลยุทธ์นี้สามารถปรับเปลี่ยนได้ตามสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปหรือไม่?
พันธกิจผู้นำ (Leadership Commitment): ผู้บริหารระดับสูงมีความมุ่งมั่นที่จะนำกลยุทธ์นี้ไปปฏิบัติหรือไม่?
การตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ไม่ใช่เรื่องของคนคนเดียว แต่เป็นกระบวนการที่ควร melibatkanผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลัก โดยเฉพาะผู้นำทีม เพื่อให้เกิดการยอมรับและความเข้าใจร่วมกัน ซึ่งจะส่งผลดีต่อการนำไปปฏิบัติในขั้นต่อไป
เมื่อเราได้ตัดสินใจเลือกกลยุทธ์หลักแล้ว ขั้นตอนต่อไปคือการเปลี่ยนแผนที่วาดไว้ให้กลายเป็นการกระทำจริงในโลกธุรกิจ นั่นคือ การนำกลยุทธ์ไปปฏิบัติ ซึ่งเป็นสิ่งที่เราจะพูดถึงในบทถัดไป เพราะกลยุทธ์ที่ยอดเยี่ยมแค่ไหน ก็ไร้ค่าหากไม่ถูกนำไปใช้จริง.
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น